Dünya gözləniləndən daha sürətli istiləşir: Alimlər daha bir səbəb açıqladı
Alimlərin fikrincə, bu il müşahidə olunan fövqəladə istilərin əsas səbəbləri arasında fosil yanacaqların yanmasından yaranan çirklənmə və El Nino təbii iqlim hadisəsi önə çıxır. Lakin CNN xəbər verir ki, bu faktorlar təkbaşına temperaturun qeyri-adi sürətlə artmasını tam izah etmir.
Yeni tədqiqatın nəticələri
Qaynarinfo xəbər verir ki, "Science" jurnalında dərc olunan tədqiqatın nəticələrinə əsasən, buludların azalması bu tapmacanın itkin hissəsi ola bilər.
Alimlər hesab edirlər ki, okeanlar üzərində aşağı səviyyəli buludların azalması istiləşmə prosesini daha da sürətləndirir. Beləliklə, Yer üzündə günəş işığını daha çox udan bir proses başlayır. Tədqiqatın müəllifi və Almaniyanın Alfred Veqener İnstitutunun iqlim fiziki Helge Hesslinq bildirib ki, bu fenomen "albedo" kimi tanınır və səthlərin günəş enerjisini kosmosa əks etdirmək qabiliyyətinə aiddir.
"Albedo" azalması və buludların rolu
1970-ci illərdən bəri Yer kürəsinin "albedo"sunun azalması müşahidə edilir. Bunun əsas səbəbi isə yüngül qar və dəniz buzlarının əriməsi ilə tünd torpaq və su səthlərinin üzə çıxmasıdır. Bu səthlər günəş enerjisini daha çox udur və planetin istiləşməsinə səbəb olur. Aşağı səviyyəli buludların azalması da bu prosesi sürətləndirir.
NASA-nın peyk məlumatları, iqlim modelləri və hava məlumatlarını təhlil edən alimlər, keçən il albedonun rekord həddə çatdığını müəyyən ediblər. Xüsusilə, Şimali Atlantik okeanı kimi bəzi bölgələrdə bu azalmanın daha çox nəzərə çarpdığı vurğulanır.
Səbəblər və təsirlər
Bu fenomenin tam olaraq nəyə görə baş verdiyi hələ ki, tam izah olunmayıb. Hesslinqin fikrincə, bu, bir neçə faktorun birgə təsiri ilə bağlıdır:
* Gəmiçiliyin çirklənmə səviyyəsinin azaldılması üçün qəbul edilən yeni qaydalar, buludların işıqlığını azaltmış ola bilər.
* Okeanlardakı təbii iqlim dəyişiklikləri də təsir göstərə bilər.
* Ən narahatedici faktor isə qlobal istiləşmənin özüdür.
Planetin səthinin istiləşməsi atmosferin aşağı qatlarında sərin və rütubətli şəraiti dəyişdirərək aşağı səviyyəli buludların nazikləşməsinə və ya yox olmasına səbəb ola bilər. Bu isə istiləşməni sürətləndirən mürəkkəb bir "geri əlaqə dövrü" yaradır.
Gələcəyin perspektivləri
Hesslinqin sözlərinə görə, əgər bu proses davam edərsə, gələcək istiləşmə proqnozları qeyri-kafi ola bilər və çox intensiv istiləşməyə hazır olmalıyıq. ABŞ-ın Milli Lawrence Livermor Laboratoriyasının atmosfer alimi Mark Zalinka isə qeyd edib ki, buludların Yer kürəsinin "albedo"sunu dəyişməkdə əsas rol oynaması təbiidir, çünki onlar bir növ planet üçün günəşdən qoruyucu krem funksiyasını yerinə yetirir.
Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun iqlimşünası Tapio Şnayder bildirib ki, əgər qlobal istiləşmə bulud örtüyünün əsaslı dəyişməsinin səbəbidirsə, "gələcəkdə daha güclü istiləşmənin şahidi ola bilərik.
Aydın
